Accesos directos a las distintas zonas del curso

Ir a los contenidos

Ir a menú navegación principal

Ir a menú pie de página

Guias de los Idiomas>> 2023>> Online

Modalidad On-Line - EUSKERA C1

2022/2023 / Código de idioma : 04930042

Modalidad On-Line - EUSKERA C1

CONTENIDOS

Temario

Competencias gramaticales

               Exponentes textuales 

A continuación, los exponentes textuales que el usuario deberá utilizar en este nivel:

1. Plan general  

•Orales. Escritos. 

•Tema: Temas conocidos o desconocidos del mundo real, físico o concreto o del mundo abstracto y subjetivo. 

            •Estructura: 

2. Interactividad                     

•Deícticos:  

                        Personales (primera y segunda persona del verbo, pronombres personales, plural de proximidad: -ok) 

                        Temporales (adverbios de tiempo: orain, gero, gaur, atzo, bihar, iaz, hurrengoan, orduan, garai hartan, gaur egun, lehen, momentuz, oraindik, duela) 

                        Espaciales (adverbios de lugar: hemen, hor, han, hementxe, hortxe, hantxe)

•Preguntas

3. Secuencias  

• Dialogal (conversación)

• Expositiva (descripción, argumentación, razonamiento...)

• Narrativa (narración)

• Prescriptiva (instrucciones, órdenes...)

4. Conexión

Organizadores del texto (conectores, etc.) en textos orales y en textos escritos Organizadores del discurso oral: bueno...; bada...; zera...; bale, bueno, ezta?, begira, tira, aizu, bai 

Conectores:

• Copulativos: eta, ere, baita... ere, bai... eta, baita... ere, ezta... ere, ez... eta, ezta... ere, behintzat, gainera, horrez gain, are gehiago, era berean, honekin batera, bestalde, halaber, behinik behin

• Disyuntivos: bestela, gainontzean

• Adversativos: baina, ordea, aldiz, dena den (dela), hala ere, berriz, alabaina, hala eta guztiz ere, haatik, ostera, bitartean

• Consecutivos: beraz, horrela, -eta, hau dela eta, hortaz, bada, horrenbestez, ondorioz, horren ondorioz

• Causales: zeren, izan ere, bada, horregatik

Temporales: behin batean, ondoren, halako batean, orduan, gero, baino lehen, gaur egun, gaurkoz, oraingoan, azkenean, bitartean, harrezkero, garai hartan, gehienetan, antzina, lehen, artean…

 • Explicativos: alegia, hau da

• De rectificación: hobeto esan

• De alejamiento: nolanahi ere

• De síntesis: ondorioz, azken batean, hitz gutxitan, hitz gutxitan esateko

Para aportar concreción o ejemplos: adibidez, esaterako, hots, hala nola, zehazki, bereziki

Marcadores de orden: lehenengo, lehenik, ondoren, gero, jarraian, amaitzeko, bukatzeko, alde batetik, bestetik, azkenik, bestalde

Puntuación

La persona usuaria debe saber utilizar las estrategias de puntuación para escribir textos claros y precisos. Debe saber incorporar de forma eficaz, además de todas las marcas de puntuación indicadas anteriormente, los paréntesis, los guiones y las comillas. Evitará los significados ambiguos mediante la puntuación.

• Signos de interrogación y de exclamación.

• Dos puntos:

• en listados, encabezamientos de mensajes, para expresar las horas, para aclarar, demostrar o resumir la primera parte de la oración, al comienzo de citas literales.

• para expresar catáforas

• para indicar relaciones de causa-consecuencia o consecuencia-causa entre oraciones 

• Punto:

• al final de frases y expresiones simples; para sustituir la marca numeral ordinal «garren»; en las cifras superiores a un millar

• Puntos suspensivos:

• para indicar que una frase se deja sin terminar • para expresar duda, miedo o ironía añadiendo matices especiales a la entonación

• Coma:

• en listados de contenidos complementarios, para indicar fechas, después de algunas oraciones compuestas (temporales, concesivas...) o para indicar vocativos

•  tras los organizadores del texto (ondoren, adibidez, atzo…)

• incisos • distributivos (bai…., bai…; ez…, ez…, eta abar); copulativos, disyuntivos (edo, hala, nahiz, zein) y adversativos (baina, baizik, ezpada…)

• para expresar la elipsis del verbo

• para subrayar la duplicación en refranes

• Punto y coma:

• para relacionar frases yuxtapuestas: Gai honek lau azpigai ditu; ez ditugu guztiak aipatuko

• Comillas:

• alias, citas, monólogo interior y para la transcripción de palabras de lenguas extranjeras

• para sustituir un elemento de la lengua común por otro que aporte una connotación irónica o graciosa.

 

5. Cohesión nominal  

Mecanismos de repetición

            • Referencias (anáforas y catáforas)

            • Sustitución léxica (sinónimos, antónimos, hiperónimos, hipónimos)

            • Elipsis 

            • Definición (determinantes)  

6. Cohesión verbal  

•Formas verbales en exposiciones y relatos

•Procesos de segundo plano

En exposiciones

presente puntual («dator»)

presente imperfecto («etortzen da»)

presente perfecto + ohi (“etorri ohi da”)

En relatos

pretérito puntual («zetorren»)

pretérito imperfecto («etortzen zen»)

presente imperfecto + ohi (“etorri ohi zen”)  

•Procesos de primer plano

En exposiciones

presente perfecto («etorri da»)

                                   En relatos

pretérito perfecto («etorri zen»)

•Formas verbales de acción

•Formas verbales imperativas (conjugadas y sin conjugar)

•Presente-futuro («etorriko  da»)

•Formas verbales de modalización (véase el apartado 8)

•Otras formas verbales

7. Voces enunciativas

Recursos para expresar los enunciados de las voces que aparecen en el texto: estilo directo, estilo indirecto y estilo indirecto libre.

            Subordinación

                        Subordinadas sustantivas

                        Completivas: -(e)la, -(e)nik, -t(z)eko

                        Preguntas indirectas: -(e)n

            Aspectos ortográficos

                        Guión largo

                        Comillas

            Locuciones 

                        Urliak dioenez I esaten duen bezala

                        Urliaren arabera  

8. Modalización

            Modalización lógica

            Verbo

                        Formas verbales:

                        presente-futuro («etorriko da») Pasado-futuro («etorriko zen»)

                        -KE, presente sin aspecto («etor daiteke»)

                        -KE, futuro hipotético («etorriko litzateke»)

                        Ematen du Uste izan, pentsatu, jakin, iruditu

                        Formas impersonales: dirudi, badirudi

             Adverbios: agian, antza denez, beharbada, noski, ziur, seguru, seguru  aski, jakina, nonbait

            Partículas omen, ote.

                            -Edo 

            Adjetivos Marcas de grado Cuantificadores (de refuerzo o de atenuación)  

            Modalización deóntica

            Verbo

                        Formas verbales:

                                   locuciones verbales (behar izan, nahi izan, nahiago izan...)

                                   Frases formadas con adjetivos: adjetivo + -t(z)ea

            Modalización pragmática

            Verbo

                        Formas verbales:

                                   locuciones verbales (ahal/ezin izan, nahi izan...)

                                   -KE, presente sin aspecto («etor daiteke»)

            Modalización apreciativa 

 

                        Verbos: gustatu, poztu, estimatu, damutu, lotsatu, atsegin izan, gogoko izan, maite izan, merezi izan, damu izan, beldur izan, lotsa izan... 

                        Adverbios: zorionez, zoritxarrez, tamalez 

                        Adjetivos: ederra, polita, txarra, itsusia, gogorra, erraza, zaila, latza, larria... 

                        Sufijo: -garri 

                        Expresiones

                                   Oraciones exclamativas

                                   Nire ustez 

 

 

  1. Aspectos fonológicos

• Conocer y pronunciar las vocales y las consonantes del euskera.

•Fonemas sibilantes del euskera: /tz/, /tx/, /ts/, /z/, /s/, /x/

•Procesos fonológicos

                        • Palatalización (/is/>(ix): isilik >(ixilik), /in/>(iñ): mina> (miña…)

                        • Epéntesis vocálica: /e/ Epéntesis consonántica: /r/ (hirurehun, lauretan…)

                        • Asimilaciones y elipsis: ez dira/ (eztira), ez naiz/ (enaiz), 

•Diptongos: /ai/ aizu, /ei/ zein, /oi/ goi, /au/ auzo, /eu/ euri.

•Hiatos

•Cambios fonéticos: 

                        • Palatalización

                        • Ensordecimiento: bdp/ptk

                        •Entonación: nombres y apellidos, nombres de lugares... Entonación de las oraciones simples

                        • Doble acentuación de las palabras largas en euskera (osásuná, emákumeá…)

                        • El plural desplaza el acento.

                        • Verbos: los verbos de raíz monosilábica llevan el acento al inicio, a diferencia de los demás verbos.

                        • Al declinar el verbo, el acento varía.

                        • Partículas BA y EZ unidas a verbos: datór, bàdatór, èztatór

                        • Partícula ERE: zu ere (zúre)

                        • En sintagmas compuestos: zuréalabá

2.- Aspectos ortográficos

• Ortografía:

Alfabeto del euskera

Vocal antes de la «r» en los préstamos antiguos: arropa, errege, erloju…

Grafías «nb» y «np»

Cómo escribir las horas declinadas en el caso absoluto

Fonemas sibilantes del euskera: /tz/, /tx/, /ts/, /z/, /s/, /x/

Adecuación de los préstamos: funtzionario, erresistentzia…

Expresar palatalización de nombres y adjetivos: -dd-, -ll-, -tt-

Grafía h (hau, harri, ahal…)

Escritura de exónimos habituales (Erroma, Bartzelona, Madril, Pirinioak…)

Escritura de números (bi kilo eta erdi), ordinales (8.a…) y fechas (2008ko…)

Uso de mayúsculas y minúsculas

Dudas ortográficas (-(e)z gero…)

Cambios de escritura para marcar los diminutivos: (zuri>txuri; polita>pollita…) 

Acrónimos más utilizados (BEZ, EHU, AEB...)    

• Puntuación

            Signos de interrogación y de exclamación

                        - Diversas expresiones: Hau hotza! Zer berri?

            Dos puntos

                        - Listados: Erosketak: ogia, esnea…

                        - Encabezamientos de mensajes: Arreba maitea:

                        - Expresar la hora: 7:15ean dator autobusa.

                        - Aclarar, demostrar o resumir la primera parte de la oración: Jendea berokia jantzita dabil: hotz egiten du.

                        - Para introducir citas textuales: Maisuak zera esan zion: isildu!

                        - Expresar catáforas: Bi anai ditu: Mikel eta Jokin.

                        - Indicar relaciones de causa-consecuencia o consecuencia-causa entre oraciones: Ikusle asko nazkatu samar gaude errepikapenekin: duela bost urteko pilota-partidak, Goenkaleko kapituluak behin eta berriz…

            Punto

                        - Al final de frases y expresiones simples: Aitor naiz.

                        - Indicar «garren» en numerales ordinales: XX. mendean…

                        - En abreviaturas: Or. (orrialdea); etab. (eta abar)

                        - Con números: 7.545 liburu.

            Puntos suspensivos

                        - Para indicar que una frase se deja sin terminar: Erosketak: ogia, esnea…

                        - Expresar duda, miedo o ironía, connotando con matices especiales la entonación: Haren begirada ikuste hutsarekin…

            Coma

                        - Listados de contenidos complementarios: Ogia, esnea, dilistak…

                        -  Expresar fechas: Donostian, 2003ko uztailaren 2an.

                        - Después de oraciones subordinadas (temporales, concesivas...) en oraciones compuestas: Etortzen denean, esango diogu.

                        - Tras vocativos, cuando van a al principio o al final de la frase: Ekarri, Idoia, eskuan daukazuna! Jon, etorri hona!

                        - Después de organizadores del texto (ondoren, adibidez, atzo…): Atzo, auzoko tabernan…

                        - En oraciones distributivas (bai…., bai…; ez…, ez…, eta abar): Guk bai ardoa, bai sagardoa edan genituen.

                        - Cuando se utilizan los incisos: Kontu honek, noski, hankaz gora jarri du proiektua. Bihar, lagunekin batera, mendira noa.

                        - Para expresar la elipsis del verbo: Zuek asko ekarri dituzue; guk, bat ere ez.

                        - Para subrayar la duplicación en refranes: Non gogoa, han zangoa.

            Punto y coma 

                        - Para relacionar frases yuxtapuestas: Dakienak badaki; ez dakienak baleki!

                        - Para sustituir la coma en listados complejos: Hiru lapur ziren: bata altua, txanoa zeramana; bestea beltzarana, pistola atera zuena; eta hirugarrena, berriz, bizarduna, denetan zaharrena.

            Comillas

                        - Enmarcar la reproducción de citas textuales: «Langabeziak behera egingo du aurten», esan zuen lan-ministroak.

                        - Connotar ironía o significados contrarios a los habituales: Droga «apur bat» baino ez omen zeraman soinean: bi kilo kokaina.

3.- Aspectos semánticos y léxicos

            • Indicadores de uso frecuente en las funciones que se trabajan.

            • Léxico habitual de las situaciones que se trabajan

            • Sinónimos y antónimos de uso frecuente

            • Vocabulario amplio sobre temas generales

4.- Aspectos morfosintácticos

 4.1.- Sintagma nominal

Declinación  

Definido singular, definido plural e indefinido

• Absoluto   NOR

• Ergativo   NORK

• Dativo    NORI

• Inesivo    NON

• Genitivo de posesión NOREN

• Adlativo   NORA

• Adlativo destinativo   NORANTZ

• Motivativo   ZERGATIK, NORENGATIK

• Ablativo   NONDIK

• Sociativo   NOREKIN

• Genitivo espacial y temporal NONGO

• Adlativo terminal NORAINO

• Destinativo   NORENTZAT

• Instrumental   ZERTAZ

• Prolativo: -TZAT/-DAKO/-TAKO (tontotzat…)

• Declinación de siglas y abreviaturas conocidas

• Uso de la declinación completa con sustantivos propios y comunes

Declinación de sustantivos animados (singular, plural e indefinidos)

                        • Inesivo: NORENGAN (Maiterengan, haurrarengan, haurrengan…)

                        • Adlativo: NORENGANA (ama(ren)gana, lagunengana…)

                        • Ablativo: NORENGANDIK (lagunengandik, lagunarengandik…)

                        •Adlativo terminal: NORENGANAINO (alabarenganaino,  Ikerrenganaino…)

                        • Adlativo destinativo: NORANTZ/NORAT/NORENGANANTZ

Sustantivos

• Comunes y propios

• Animados e inanimados

• Contables e incontables

• Plural de proximidad: -ok

Interrogativos

• Nor (nork, nori, noren, norekin, norengan)

• Zer (zerk, zertaz, zeri buruz, zertan, zer ordutan, zer ordutatik zer ordutara, zergatik, zertarako)

• Non (nongoa, nora, nondik)

• Noiz (noiztik, noizko, noiz arte)

• Zenbat (zenbatek)

• Nola, Nolakoa

• Zerez, zerezko

• Zein (zeinek, zeini…)

• Zeren aldeko, zeren kontrako, zeri buruzko, zein egunetako…

• Pronombres indefinidos:

            • Zerbait, norbait, zerbaitek, norbaitek, zerbaiti, norbaiti, baten bat, bat edo bat, nornahi, zeinahi, zernahi, …

            • Inor ez, ezer ez, inork ez, nehor, deus, batere…

Pronombres

• Pronombres personales: ni, zu, gu…

• Demostrativos: hau, hori, hura, hauek, horiek, haiek

• Pronombres indefinidos:

Zerbait, norbait, zerbaitek, norbaitek, zerbaiti, norbaiti

Inor ez, ezer ez, inork ez

                        • Pronombres indefinidos: edozein, edozeinek, edonor, edonork, edozer…

                        • Reflexivos: NOREN + BURUA (ez du bere burua onartzen…)

                        • ELKAR en los casos absoluto, dativo, sociativo y genitivo: elkar ikusi dugu. Elkarrekin etorri gara. Elkarren ondoan eseri gara…

                        • Formas intensivas: neu, zeu… neronek, bera, bere… ni neu…   

Determinantes

Definidos

• Artículos:

Definidos (-a/-ak)

Indefinidos (bat/batzuk)

• Demostrativos: hau, hori, hura, hauek, horiek, haiek, honengana, hauengana, honengan, hauengan…

• Uso de los demostrativos intensivos (hauxe, horixe…)

Numerales

• Definidos

Números: 0-100; 0-1.000…; fracciones: bosten bat, bost seiren…; tantos por ciento y porcentajes

Ordinales: lehena, bigarrena…

Medidas: kilo bat, kilo bat eta erdi, litro bat…

Unidad de tiempo: lau ordu…   

Generales: oso, guztia, dena

Distributivos: -NA (bana, bina…); -NAKA (seinaka etorri dira…); -KO (liburu bakoitzeko…)  

• Indefinidos: asko, gutxi, batzuk, zenbait, nahiko(a), horrenbeste, pixka bat, makina bat, hainbat…

Adjetivos

Tipos:

                                   • Simples: eder, polit, itsusi…

• Adjetivo huts (kafe hutsa, alkohol hutsa, poltsa hutsa…)

                                   • Distinguir entre Nola y Nolakoak

                                   • Expresiones: -arena egin

                        Cuantificadores:

• Suficiencia (oso, nahiko, izugarri, samarra, hutsa…)

• Mediante repetición: txiki-txikia…

• Mediante sufijos: -egi, -ago, -en; ahalik eta …-en, gero eta …-ago, zenbat eta …-ago, orduan eta …-ago; askoz …-ago, are …-ago

                        Complementos de nombre

                                   • Nominalización + -(e)ko: zuloak egiteko gailua…

                                   • Cuantificador + sustantivo + -(e)ko: bi urteko umea…

                                   • Con los casos de las declinaciones: sufijo -KO (tontorrerainoko…)

                                   NOREKIKO: (lagunarekiko errespetua…)

            NORENGANAKO: (zaharrenganako begirunea…)

            NORAINOKO: (hemendik aterainoko sugea…)

            NORENTZAKO NORENGANDIKO NORANZKO   

                        Aposición

                                   Aposición no especificativa, cuando NOR es un sintagma nominal

                                   Aposición no especificativa, cuando la aposición es una oración subordinada y, principalmente, en el caso NOR (Amaia, nirekin bizi dena, gaixotu egin da…)

                                   Participio verbal como adjetivo: (gezur asmatua; oilo errea…)

                                   Adjetivos formados por participios: (Auto lapurtu batean egin zuten ihes…).  

Adverbios

• De lugar: hemen, hor, han, hurbil, urrun, gertu…

• De tiempo: gaur, atzo, bihar, etzi, orain, gero, lehen, edonoiz, noiznahi, noizbait inoiz, agudo, antzina, aspaldi, lehengo batean…

• De modo: honela, horrela, gaizki, ondo, poliki, edonola, nolabait, inola, apurka, harrika, korrika, alferrik, bakarrik, oinutsik, ados, blai, kili-kolo, badaezpada, hala-nola, orobat…

• De opinión: noski, jakina, dudarik gabe, ausaz, apika, menturaz, ageri denez, gure aburuz…

• De duda: agian, antza, dirudienez, itxuraz…

• De grado: erabat, zeharo, batere, guztiz, izugarri, ikaragarri, ia-ia, gogotik, biziki… orain/oraintsu, hala/halaxe, berandu/berandutxo…

Otros niveles: erdi, benetan

Algunas expresiones: gutxi gorabehera; plisti-plasta, tipi-tapa…

 Expresión de opinión: nire ustez, bere iritziz, zalantzarik gabe, ziur asko, noski, dirudienez, antza…

Gero, como refuerzo del significado: garesti zegok gero!...

Adverbios de opinión: nonbait…

Formados por posposiciones:

            • Los que exigen NOR o partitivo: -rik gabe, ezean

            • Los que exigen NOREN: -(r)en gainean, azpian, aurrean, atzean, barruan, kanpoan, kontu, esku (utzi hori nire kontu…)…

            • Los que exigen NORI: -(r) esker, buruz, so (itsasoari so zegoen…)…

            • Con instrumentales: (zerez) gain(era), bestalde(an).

            • Temporales (hemendik aurrera, handik aurrera, barru…)

• Beharrean: hori ekarri beharrean bestea ekarri…

 

Formación de palabras

Composición

                        • Sustantivo + sustantivo: seme-alabak, aitona-amonak, patata-tortilla…

                        • Sustantivo + adjetivo: sudurluze, ipurterre…

                        • Composición de palabras: aldi, toki, alde, leku, gabe, zain

                        • sustantivo derivado + sustantivo/ sustantivo + sustantivo derivado (hurbiltze-saio, odol emaile…)

                        • raíz verbal + sustantivo (idazlan…)

                        • raíz verbal + adjetivo (ezkonberri…)

                        • verbo + adjetivo (hasiberri…)

                        • sustantivo + adjetivo (gibelurdin…)

                        • participio + participio (joan-etorri…)

                        • sustantivo + verbo (denborapasa…)

                        • adjetivo + verbo (berridatzi…)

                        • adjetivo + adjetivo (luze-labur; hotz-bero…)

                        Onomatopeyas (plisti-plasta, kili-kolo…)

 

                        Derivación: sufijos

• -aldi 

• -ari (kirolari…)

• -aro (urtaro…)

• -bako

• -bera

• -di

• -dun (txapeldun…)

• -era

• -erraz

• -ezin

•  -gai

• -gailu (garbigailu…)

• -gaitz 

• -garren (zortzigarren…)

• -garri (interesgarri…)

• -gile  (etxegile…)

• -gin/-kin

•  -gintza

•  -go

•  -gura

• -ka (korrika…)

• -kada

• -(k)ari

• -kari

• -keria (kirtenkeria…)

• -keta

•  -ki

•  -kizun

•  -kunde

•  -kuntza

• -le (idazle…)

• -men/pen (laburpen…)

• -ro  (astiro, berriro…)

• -ta (nekatuta…)

• -tar (zarauztar…)

• -tasun  (edertasun…)

• -te

• -(t)eria

• -tegi (barnetegi…)

• -ti (kakati…)

• -txo (loretxo…)

• -tza

• -tzaile (zulatzaile…)

• -une

• -zulo

            Prefijos: aurre-, kontra-, ez-, -ber-/bir-, sasi-   

            Préstamos (bioklima, termometro…)  

 

 

 

4.2 - Verbo

Características

Verbos transitivos e intransitivos

• Jonek sartu du autoa / Jon sartu da 

Conjugados y sin conjugar

• Etorri naiz, egin dut…

• Etortzea, egiteko, eramanda, ikusita.

Verbos perifrásticos

•Joan da, etorri da, eraman du

Verbos sintéticos

• Doa, dator, darama

                        Verbos alocutivos e HIKA (tuteo)

                        Fijar la concordancia entre sujeto – predicado – atributo

Aspecto

Presente perfecto:    joan naiz

Presente imperfecto:    joaten naiz

Futuro:     joango naiz

Pretérito perfecto: joan nintzen

Pretérito imperfecto: joaten nintzen

Presente puntual:   ikasten ari naiz, dago, dauka

Pasado puntual:  egiten ari nintzen

Sintéticos: nabil, zabiltza, nenbilen, zenbiltzan

                        Aspecto de las locuciones verbales: bizi izan, ari izan, behar izan, balio izan, nahi izan, ahal izan eta ezin izan

                        Algunas locuciones verbales: logura naiz / logurak nago, gose naiz / goseak nago…

                        Uso de la partícula IZAN para indicar el aspecto perfecto del verbo: Askotan ikusi izan dut…

                        Participio nominalizado (pelikula hori ikusia dut…)

                        Expresiones que indican futuro: -T(Z)EKOA IZAN (Bihar joatekoa naiz…); -T(Z)EKO EDUKI (ikusteko daukat…)  

Modo

Presente de indicativo

• NOR:   izan, egon, joan , ibili, etorri, etzan (datza)

• NOR-NORK:   ukan, eduki, jakin,eraman, ekarri, esan, iruditu

•NOR-NORK en sintéticos:  Iraun (dirau…), Erabili (darabil…)

• NOR-NORI:   zait, zaizkit… (3ª persona)

• ZER-NORI-NORK: diot, didazu…

• Sintéticos NOR-NORI: Jario (dariola)

• Sintéticos NOR-NORI-NORK: Iritzi

• NOR-NORI auxiliar, con todas las personas:(natzaizu, zatzaizkit…)  

Pretérito de indicativo

• NOR:    izan, egon, joan, ibili, etorri.

• NOR-NORK:   ukan, eduki, jakin, eraman, ekarri, esan, iruditu

• NOR-NORI: zitzaidan, zitzaizkidan…

• NOR-NORI-NORK: nion, nizkion…

                        Condicionales (hipotéticas)

                        • Auxiliar NOR, en pasado (joango balitz, joango zen…); y sintéticos, en presente: egon (balego, legoke).

                        • Auxiliar NOR-NORK, en presente, todas las personas (eramango bazenu…); pasado de NOR en 3ª persona (ikusi izan balu, jakingo zuen…)

                        • NOR-NORI auxiliar, en presente, NOR en 3ª persona (gustatuko balitzait…)

                        • Auxiliar NOR-NORI-NORK en pasado (esan balit, esango nion…)

Potencial

• Ahal izan

• Ezin izan

                                   • Potencial presente: naiteke, zaitezke…

                                   • Auxiliar NOR-NORK; NOR en 3ª persona (dezakegu, ditzakegu…)                 

                                   • Auxiliar NOR-NORK, hipotético, cuando NOR está en tercera persona (zezakeen, lezake…)                                                                                                                       • Auxiliar NOR: ninteke, liteke…

                                   • Auxiliares NOR-NORI-NORK en presente (diezaioket…)

                                   • Modo potencial en pasado NOR: izan (nintekeen…). NOR-NORK: ukan (nezakeen…)

Imperativo

• Participio perfecto:  Etorri! Segi!

• NOR:  izan (zaitez, zaitezte) y los sintéticos (zoaz, zoazte, zatoz, goazen, zatozte…)

• NOR-NORK: ukan (ezazu, itzazu…)

• ZER-NORI-NORK: galdeiozu, esaiozu…

• 3ª persona del imperativo (doala, dagoela…)

                        Nominalización de verbos:

                        -t(z)ea, con los verbos espero, erabaki y pentsatu: harekin joatea erabaki dugu… 

                        -t(z)eko prest, gogoa, beldurra, asmoa (joateko prest, egiteko gogoa…)

                         -t(z)en: con los verbos  utzi, ahaztu (telebista ikusten utzi ditugu…) 

                        -t(z)ea: con el verbo ahaztu (bazkaria prestatzea ahaztu zaio…) 

                        -t(z)eak, -t(z)eari (hori esateak sutan jartzen nau…; erretzeari utzi dio…) 

                        -t(z)earen, -t(z)earekin, -t(z)eaz (egitearen garrantziaz, egitearekin batera, egiteaz…) 

                        -t(z)etik: egitetik libratu gara…

            Subjuntivo (presente)

                        Nor: auxiliar (nadin...)

                        NOR-NORK: auxiliar (dezadan, ditzadan…)

                        NOR-NORI-NORK: auxiliar (diezaioten…)

            Locuciones verbales

                        Locuciones verbales (logura, haserre, komeni, uste, balio… izan; participio nominalizado: hasia da, hasiak dira;

                        T(Z)EKO egon; subjuntivo+la (para expresar opiniones o posturas).

 

            Otros usos

                        • Tiempo meteorológico: euria / elurra… ari du. Haizea dabil, euria dakar…

                        • Entre el verbo principal y el verbo auxiliar: AL (berak egin al zuen?...)

                        • Partículas de modo entre el verbo principal y el auxiliar: 

                                   o Participios: -TA (amaituta ditugu lanak…); -R(I)K…

                                   o Verbos factitivos: -ARAZI; -T(Z)ERA BEHARTU; ERAGIN 4.3.- Sintaxis

Oración simple 

Oraciones enunciativas

• Afirmativas. Elemento inquirido en las oraciones afirmativas.

                        • Negativas. Elemento inquirido en las oraciones negativas.

Oraciones interrogativas. 

                        • Elemento inquirido en las oraciones interrogativas

                        • Partícula al: entre el verbo principal y el auxiliar (berak egin al zuen?...)

Oraciones exclamativas

• Formadas por medio de demostrativos: Hau hotza!

• Por medio de interrogativos:

ZER / ZEIN itsusia (den)!

NOLAKO aurpegia (duen)!

ZENBAT dituen!

                        • Afirmativas:

                                   • BAI polita (dela)!

                                   • BAIETZ etorri!

                        • Negativas;

                                    • EZTA pentsatu ere!

                                   • EZETZ irabazi!

Oraciones imperativas

                        • Zatoz azkar! Geldi hor!

                        • Ez egin hori!

            Eskerrak… (Eskerrak etorri zaren…)

            Gaitz erdi! Lastima! Alajaina! Bai horixe! Ez horixe!

            Partículas OMEN, OTE

            Partícula BIDE

Oraciones compuestas 

Coordinadas

• Copulativas: eta; ez bakarrik… ere (ez bakarrik Mikel, beste guztiak ere, ez ezik (hori ez ezik bestea ere etorri da…)

• Disyuntivas: ala, edo, bestela, zein, nahiz (Hizkuntza bat nahiz bestea…

• Adversativas: baina, baizik, ordea

• Distributivas: bai… bai (bai ostiralean, bai larunbatean…); ez… ez (ez bihar, ez etzi…); (alde) batetik… bestetik

Subordinación

            Subordinadas sustantivas

                        Completivas: -(e)la, ezen…(e)la, -(e)n, -t(z)eari

                        Preguntas indirectas: -(e)n, -(e)nentz, -(e)n ala ez, -(e)nez

                        Obligación o prohibición: -tzeko -t(z)ea; -t(z)eak…

                        Adverbio interrogativo y participio (Ez daukagu zer eginik. Ez dute non lo egin…)

            De relativo

                        o Con referente declinado: NOR, NORK, NORI, NOREN… (janaria erosten duen mutikoa/mutikoari…)

                        o Sin referente o sin referente declinado

                        o Zein… bait- / -(e)n; non… bait-/ -(e)n; -(r)iko –(e)neko; -t(z)eko; t(z)erainoko; -t(z)earen

            Comparativas

                        o Igualdad: bezala/bezalako; -(e)n bezain; -(e)n adina, -(e)n hainbat; -(e)n besteko, adinako, bezainbesteko; -(e)n bezainbat, bezainbeste. 

                        o Ahal(den)ik eta… -(e)n; ahalik eta gehien/gutxien; ahalbait-… -(e)n; zenbat eta … -ago; hainbat eta… -ago.

                        o Desigualdad: baino…-ago, baino…gehiago / gutxiago

                        o Superlativas: -rik…-enak

                        o Románica: gero eta… -ago (gero eta gazteago zaude…); hain, hainbeste (Ez dira hain onak. Ez dugu hainbeste jan behar…)

            Oraciones condicionales

                        • –ba, baldin ba- (Ostiralean bada, joango naiz…; ikusiko banu, ezagutuko nuke. Ikusi banu, ezagutuko nuen)

                        • Verbo sin conjugar: - (e)z gero (Nahi izanez gero…); ezean, ezik.

                        • Uso de verbos conjugados: distinción entre el condicional hipotético presente y el pasado

            Temporales

                        • De simultaneidad: -nean, (Etorri naizenean hemen zegoen); -(e)n guztietan, gehienetan, bakoitzean (Etortzen zaren guztietan…); (e)la(rik).

                        • De anterioridad: baino lehen, aurretik; -t(z)erakoan (Kirola egiterakoan…); -(-(e)n) orduko.

                        • De posterioridad: ondoren, eta gero; participio + orduko (Kalera atera orduko negarrez hasi zen); -(e) orduko; -takoan; -t(z)earekin batera.

                        • Indicadores de duración: -arte, bitartean; -(e)netik (joan zenetik…); (e)nez geroztik; -(e)n artean; harik eta… arte; bitartean.

            Finales: …t(z)era, …-t(z)eko; -t(z)eko asmotan (Erromara joateko asmotan dabil…); -t(z)earren; de subjuntivo (Erosoago egon zaitezen ekarri dizut burukoa…); -t(z)eagatik, -t(z)ekotan

            Causales: …-(e)lako; dela-eta; t(z)eagatik…; -(e)nez gero; -t(z)earren…; -(e)la medio, -(e)la kausa

            Oraciones consecutivas:

                        o Sin conjunción subordinante: …, hain da… (Ez du lana bukatuko, hain da alferra…)

                        o Hain/hainbeste… ezen/non…bait-/-(e)n.

            Concesivas

                        o NAHIZ ETA, con verbos en infinitivo (Nahiz eta hori jakin, oporretara joan da.)

                        o NAHIZ ETA…-(E)N (Nahiz eta urruti utzi gaituen…)

                        o -(E)N ARREN (Galdu dugun arren…)

           

                        o BA-…ERE (Gaixorik bazegoen ere…)

                        o Participio + -TA ERE (Mesedez eskatuta ere…)

                        o Participio + ARREN (Etorri arren, ez zuen ikusi…)

                        o -agatik (Esanagatik ez zigun kasurik egin)

            Modales

                        –(e)n bezala /

                        -(e)n bezalakoa (Nahi duzun bezala; nahi duzun bezalakoa…) 

                        -(e)n neurrian (Ahal dugun neurrian…)

                        –(e)n moduan (egunkariak dioen moduan…),

                        -(e)n eran,

                        -(e)nez,

                        -(e)naren arabera (egunkariak dioenaren arabera…)

                        –(e)n aldetik

                        –(e)n gisan, antzera, legez

                        –ba…bezala

                        -(e)la(rik)

                        –t(z)eko moduan

                        – ez bezala ahala

                        -(e)n gisan, antzera, legez

                        -ba…bezala; bait-…-(e)n; -tako/-riko eran; -tako/-riko moduan